ทำความรู้จักตั๋ว P/N เครื่องมือวางแผนการเงินหรือตัวช่วยเลี่ยงภาษีกันแน่

กลายเป็นประเด็นร้อนในการ “อภิปรายไม่ไว้วางใจ 2568” ว่าการตั้งคำถามว่านายกอาจใช้ช่องว่งทางกฎหมายเพื่อใช้ในการหลีกเลี่ยงภาษีหรือเปล่า วันนี้ CEEi จะพาไปทำความรู้จักกับ ตั๋ว P/N ว่าจริงแลัวๆเป็นเครื่องมือวางแผนการเงินหรือตัวช่วยเลี่ยงภาษีกันแน่

ตั๋ว P/N คืออะไร ?

ตั๋วสัญญาใช้เงิน (Promissory Note) หรือเรียกย่อ ๆ ว่าตั๋ว P/N เป็นหนังสือตราสาร มีลักษณะเป็นสัญญาที่กฎหมายรับรอง โดย ‘ผู้ออกตั๋ว’ (maker) ให้คำมั่นสัญญาว่าจะใช้เงินจำนวนหนึ่ง ให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่งหรือใช้ให้ตามคำสั่งของบุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ‘ผู้รับเงิน’ (payee) ตั๋วนี้สามารถเปลี่ยนมือได้ ยกเว้นแต่จะระบุข้อห้ามเปลี่ยนมือในตั๋วสัญญาใช้เงิน 

ตั๋วสัญญาใช้เงิน มักใช้ในการทำสัญญาที่มีมูลค่าสูง ส่วนใหญ่จะมีระยะเวลาสัญญาไม่เกิน 1 ปี ปัจจุบันมีการใช้งานกันอย่างแพร่หลาย เช่น

• การกู้ยืมเงิน หรือรับฝากเงินจากประชาชนของบริษัทเงินทุนที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจเงินทุน ธุรกิจหลักทรัพย์ และธุรกิจเครดิตฟองซิเอร์ 
• การกู้ยืมเงินในหมู่พอค้าหรือนักธุรกิจทั่วไปหรือธนาคาร
• การเช่าซื้อ ผู้ประกอบธุรกิจเช่าซื้อ
• การขายสินค้าเชื่อ 
• การชำระพรีเมี่ยมในการขออนุญาตส่งข้าวออกไปจำหน่ายต่างประเทศ
• การรับช่วงซื้อลดตั๋วสัญญาใช้เงินที่เกิดจากการส่งสินค้าออก หรือเนื่องจากการซื้อวัตถุดิบเพื่อการอุตสาหกรรม

ในตั๋วสัญญาใช้เงินที่บังคับใช้ได้ตามกฎหมายจะประกอบด้วย 

1. คำบอกชื่อว่าเป็นตัวสัญญาใช้เงิน 
2. คำมั่นสัญญาอันปราศจากเงื่อนไขว่าจะใช้เงินเป็นจำนวนแน่นอน
3. วันถึงกำหนดใช้เงิน 
4. สถานที่ใช้เงิน 
5. ชื่อหรือยี่ห้อของผู้รับเงิน 
6. วันและสถานที่ออกตัวสัญญาใช้เงิน

นอกจากนั้นยังมีตั๋วสัญญาใช้เงินอีกประเภทหนึ่งที่เรียกว่า ‘ตั๋วสัญญาใช้เงินตามความต้องการ’ ซึ่งเป็นประเด็นอยู่ในตอนนี้ ซึ่งตั๋วประเภทนี้ จะไม่มีกำหนดวันสิ้นสุดการชำระเงินเอาไว้ในสัญญา ขึ้นอยู่กับผู้ออกกู้ ว่าจะเรียกเก็บเอาเงินเมื่อไหร่ ปกติทางเจ้าหนี้ จะทำการแจ้งให้ลูกหนี้ให้ทราบล่วงหน้าเป็นเวลา 3-4 วัน เพื่อให้นำเงินมาชำระคืน

ตั๋ว P/N กับประเด็นหลบเลี่ยงภาษี

ในกรณีของการ ‘อภิปรายไม่ไว้วางใจ 2568’ ที่เป็นประเด็นเพราะว่ามีการใช้ ‘ตั๋วสัญญาใช้เงินตามความต้องการ’ แทนการจ่ายเงินสดเพื่อรับโอนหุ้น 19 บริษัทจากสมาชิกในครอบครัวตั้งแต่ปี 2559 โดยไม่มีการกำหนดการใช้เงิน ทำให้หลายคนเกิดข้อสงสัยว่ามีการใช้ช่องโหว่ทางกฎหมาย เพื่อหลีกเลี่ยงการจ่ายภาษีการรับโอนหุ้นจากครอบครัวนอกตลาดที่มีมูลค่ารวม 218 ล้านบาทหรือไม่

ทาง ผศ.ดร.ยุทธนา ศรีสวัสดิ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษี อธิบายว่า กรณีนี้เป็นการ ‘วางแผนภาษีแบบดุดัน’ (Aggressive Tax Planning)  ผ่านการใช้เทคนิคชื่อว่า ‘Tax Deferral’ เพื่อชะลอการเสียภาษีออกไป หากมีการเรียกเก็บเงิน ทางเจ้าหนี้ต้องลงบัญชีรับรู้รายได้ และนำไปคำนวณเสียภาษีประจำปี  ซึ่งเป็นวิธีที่ถูกกฎหมาย และใช้กันแพร่หลายในวงการธุรกิจ

แต่สิ่งที่หลายคนแคลงใจก็คือ นิติกรรมนี้ อาจจะเป็นนิติกรรมอำพรางการให้หรือไม่ เนื่องจากเป็นการโอนหุ้นระหว่างคนในครอบครัว ตามปกติแล้วจะต้องเสียภาษีมรดก เมื่อคนขายไม่มีเจตนาในการขายหุ้นอยู่แล้ว จึงออกเป็นตั๋วสัญญาใช้เงิน P/N แทน หากไม่มีการเรียกเก็บ ลูกหนี้ก็ไม่ต้องจ่ายเงิน เจ้าหนี้ก็ไม่มีรายได้ รัฐก็ไม่ได้ภาษี

อีกประเด็นที่น่าสนใจก็คือ ปกติแล้วตั๋วสัญญาใช้เงิน จะเน้นการกู้ยืมระยะสั้น แต่เคสนี้มีการออกตั๋วมาตั้งแต่ปี 2559  ซึ่งปกติเจ้าหนี้จะไม่ปล่อยให้ระยะยาวขนาดนั้น เนื่องจากอัตราเงินเฟ้อโตขึ้นทุกปี ทำให้ดอกเบี้ยที่เจ้าหนี้จะมีมูลค่าลดลงทุกปี

ดังนั้นเราต้องรอหน่วยงานที่เกี่ยวข้องออกมาให้คำตอบอีกที ว่าสุดท้ายแล้วจะลงเอยอย่างไร ทาง CEEi เชื่อว่าในอนาคต น่าจะมีการแก้ไขกฎหมายอุดช่องว่างตรงนี้อย่างแน่นอน

ที่มา old-book.ru.ac.th , Yutthana Srisavat

dailygizmo

นักเขียนสาย Introvert ที่ชื่นชอบเรื่องนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์ ใช้เวลาว่างกับ มังงะ, เสียงเพลงและ idol