ผมนี่ลุกเลย งานวิจัยชี้ การนั่งเป็นเวลานานทำให้สมองฝ่อลง

วิถีชีวิตของหลายคนอาจจะเป็นการนั่งทำงานนาน ๆ แล้วค่อยออกไปยืดเส้นยืดสาย ไปออกกำลังกาย ซึ่งดูเหมือนว่าวิธีการนี้น่าจะเพียงพอแล้วที่ทำให้เราสามารถชดเชยการนั่งทำงานทั้งวันได้ แต่เรื่องนี้อาจไม่ใช่ความจริงแบบที่เรากำลังรู้สึก

ล่าสุดนักวิจัยจากศูนย์ความจำและอัลไซเมอร์ของมหาวิทยาลัยแวนเดอร์บิลต์ได้เผยแพร่งานวิจัยชิ้นใหม่ที่พบว่า การนั่งหรือไม่ขยับตัวนาน ๆ จะทำให้สมองฝ่อลง โดยการออกกำลังกายก็ไม่ได้ช่วยให้สมองที่ฝ่อลงกลับมาดีขึ้นด้วย

งานวิจัย

นักวิจัยได้เก็บข้อมูลจากผู้สูงอายุเป็นเวลา 7 ปี โดยผู้เข้าร่วมการทดลองนี้จะสวมอุปกรณ์ที่ข้อมือเพื่อติดตามการเคลื่อนไหว พบว่าเฉลี่ยแล้ว กลุ่มตัวอย่างนั่งเป็นระยะเวลานานถึง 13 ชั่วโมงต่อวัน ทั้งการนั่งบนโต๊ะ โซฟา รถยนต์ ถูกนำมานับรวมทั้งหมด ซึ่งถือว่าเป็นการใช้เวลาไปกับการนั่งที่เยอะมาก และทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกายตามมา ผลกระทบจากการนั่งนาน ๆ คือสมองฝ่อลง โดยเฉพาะในส่วนของความจำ ซึ่งการลดระยะเวลาในการนั่งจะช่วยลดอัตราการฝ่อของสมองลงได้

กรรมพันธ์เองก็มีผลด้วยเช่นกัน โดยผู้ที่มียีน APOE-ε4 จะทำให้สมองฝ่อได้ง่ายกว่าคนที่ไม่มี โดยเฉพาะในส่วนของสมองกลับหน้าและกลีบข้าง ซึ่งทำหน้าที่ในการตัดสินใจและจดจำข้อมูล ประกอบกับการนั่งนาน ๆ ก็ยิ่งทำให้สมองฝ่อง่ายยิ่งกว่าคนทั่วไป

ทำไมนั่งนาน ๆ ทำให้สมองฝ่อ

การนั่งนาน ๆ จะทำให้เลือดไปไหลเวียนที่สมองได้ช้า และน้อยลง นั่นหมายความว่าสมองจะได้รับออกซิเจนและสารอาหารที่จำเป็นต่อการรักษาเซลล์สมองให้แข็งแรงน้อยลงไปด้วย ผลที่ตามมาคือ สมองจะเกิดปัญหาในการเชื่อมต่อเซลล์ต่าง ๆ และเมื่อเวลาผ่านไปก็ทำให้ฮิปโปแคมปัส ซึ่งเป็นส่วนของสมองที่ทำหน้าที่จัดการความจำฝ่อลงได้เหมือนกัน

ไม่เพียงเท่านั้น การนั่งนาน ๆ ส่งผลให้สมองมีการอักเสบเพิ่มขึ้น และเป็นอันตรายต่อเซลล์สมองได้ โดยเฉพาะผู้ที่มียีน APOE-ε4 ซึ่งเป็นยีนเกี่ยวข้องกับโรคอัลไซเมอร์โดยตรงนั้น การอักเสบที่เพิ่มขึ้นนี้อาจทำให้สมองได้รับความเสียหายมากขึ้นได้ด้วยเหมือนกัน

งานวิจัยนี้ไม่ได้เก็บผลและพิจารณาแค่ปริมาณสมองเพียงครั้งเดียว แต่ผู้ทำวิจัยมีการติดตามการเปลี่ยนแปลงของสมองที่เกิดขึ้นตลอดระยะเวลา 7 ปี ผลการศึกษามีความชัดเจน ยิ่งนั่งนานขึ้นหทำให้สมองฝ่อเร็วขึ้น โดยเฉพาะคนที่มีความเสี่ยงทางพันธุรรมอยู่แล้วด้วย

ออกกำลังกายไม่ได้ช่วยอะไร

ที่น่าคิดคือ แม้ว่าเราจะมีการออกกำลังกาย หรือเพิ่มการออกกำลังกายก็ไม่สามารถลบล้างภาวะสมองฝ่อที่เกิดขึ้นจากการนั่งนาน ๆ ได้ การเคลื่อนไหวตลอดทั้งวันมีนัยที่สำคัญกว่าการแบ่งเวลาไปออกกำลังกายเพียงช่วงหนึ่งเท่านั้น นักวิจัยแนะนำให้แบ่งเวลาการนั่งเป็นการเดิน ยืดเส้นยืดสาย หรือยืนพักเป็นระยะ ๆ ยืนระหว่างคุยโทรศัพท์ เดินไปมาในขณะอ่านอีเมล สมองต้องการการเคลื่อนไหวเป็นประจำเพื่อให้มีสุขภาพเซลล์ที่ดี

ที่มา Earth

วัชรกุล พัฒนาประทีป