สวทช. เปิดวิสัยทัศน์วาระ 2 เดินหน้าสร้างชาติด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กระทรวงอว. โดยสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ประกาศวิสัยทัศน์และทิศทางการดำเนินงานในวาระที่ 2 ภายใต้แนวคิด “สร้างชาติด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

คณะกรรมการ กวทช. ได้รับทราบผลการดำเนินงานในวาระที่ 1 ของ สวทช. และได้ให้ความเห็นชอบแผนงานและรายชื่อคณะผู้บริหาร สวทช. ในวาระที่ 2 ภายใต้การนำของผู้อำนวยการ สวทช. พร้อมเน้นย้ำว่า สวทช. คือ ขุมพลังหลักของประเทศในการวิจัย พัฒนา ออกแบบ วิศวกรรม และถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่การใช้ประโยชน์ โดยมีภารกิจสำคัญในการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไปแก้ปัญหาสำคัญของประเทศ พร้อมได้มอบนโยบายให้ สวทช. นำไปขับเคลื่อนใน 2 ด้านสำคัญ คือ

• การพัฒนาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ตั้งแต่การยกระดับเกษตรกรรมสมัยใหม่ การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย การสร้างอุตสาหกรรมคาร์บอนต่ำที่เพิ่มการใช้ชิ้นส่วนในประเทศ (Local Content) ไปจนถึงการพัฒนาเมืองน่าอยู่ด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลและ AI
• การพัฒนากำลังคน โดยให้ สวทช. มุ่งพัฒนากำลังคนในทุกระดับ และเป็นหน่วยงานหลักในการขับเคลื่อนกรอบการพัฒนา AI แห่งชาติ

ด้าน ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการ สวทช. นำทีมคณะผู้บริหาร สวทช. และคณะผู้บริหารศูนย์แห่งชาติขานรับนโยบาย กวทช. พร้อมแถลงผลการดำเนินงานในวาระที่ 1 ที่ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่าเทคโนโลยีและนวัตกรรมจาก สวทช. สามารถรับใช้สังคมและสร้างผลกระทบในวงกว้างได้อย่างเป็นรูปธรรม สะท้อนการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไปใช้จริงเพื่อประเทศไทยที่ยั่งยืน อาทิ

ปฏิรูปบริการรัฐ ยกระดับคุณภาพชีวิตด้วยดิจิทัล

สวทช. ได้แสดงศักยภาพในการแก้ปัญหาเชิงโครงสร้างทั้งด้านเมืองและระบบสาธารณสุข ผ่านแพลตฟอร์มดิจิทัลที่สร้างผลกระทบในวงกว้าง โดยหนึ่งในผลงานเด่นคือ Traffy Fondue (ทราฟฟี่ ฟองดูว์) ซึ่งเป็นระบบนิเวศการบริหารจัดการเมืองที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล ปัจจุบันถูกนำไปใช้ใน 29 จังหวัด ครอบคลุมประชากรกว่า 30–37 ล้านคน และมีหน่วยงานรัฐเข้าร่วมกว่า 19,228 หน่วยงาน ระบบนี้ช่วยรับมือภาวะวิกฤต เช่น การแจ้งรอยร้าวอาคารจากแผ่นดินไหว การขอความช่วยเหลือในกรณีอุทกภัย และการรายงานแหล่งกำเนิดฝุ่น PM2.5

ด้านสาธารณสุข สวทช. พัฒนา Digital Healthcare แพลตฟอร์มบริการทางการแพทย์ดิจิทัลที่เชื่อมประชาชนกับหน่วยบริการปฐมภูมิใกล้บ้าน ช่วยลดภาระโรงพยาบาลขนาดใหญ่ และสนับสนุนนโยบาย “30 บาทรักษาทุกที่” ของรัฐบาล ปัจจุบันมีผู้ได้รับประโยชน์กว่า 7.8 ล้านคน และมีหน่วยงานเข้าร่วมกว่า 8,441 หน่วยงาน

สร้างความมั่นคงด้านอาหาร ทรัพยากร และเศรษฐกิจที่ยั่งยืน

สวทช. ใช้เทคโนโลยีขั้นสูงเพื่อเสริมความมั่นคงทางอาหาร สร้างพันธุ์ข้าวแห่งอนาคต ได้แก่

• ข้าวเจ้าพันธุ์ไบโอเทค 1 (A1) ต้านเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล ผลผลิต 800–1,000 กก./ไร่
• ข้าวเจ้าพันธุ์หอมชลสิทธิ์ 2 (S16) ทนต่อน้ำท่วมฉับพลัน ต้านโรคขอบใบแห้งและโรคไหม้
• ข้าวหอมสยาม โดดเด่นด้านกลิ่นหอม รสชาติอร่อย และผลผลิตสูง

ด้านน้ำสะอาด สวทช. จัดตั้ง คลินิกคุณภาพน้ำ พัฒนาเซนเซอร์ตรวจวัดสิ่งปนเปื้อนและเทคโนโลยีปรับปรุงระบบน้ำประปาหมู่บ้าน นำร่องใน 7 จังหวัด ทำให้ 24,000 ครัวเรือนได้เข้าถึงน้ำสะอาดและปลอดภัย

เพื่อรองรับเศรษฐกิจคาร์บอนต่ำและมาตรการทางการค้า เช่น CBAM สวทช. พัฒนาฐานข้อมูลและตัวชี้วัดสำหรับ Net Zero และเศรษฐกิจหมุนเวียน ให้ภาครัฐและเอกชนกว่า 180 หน่วยงานนำไปใช้

ในภาคอุตสาหกรรม สวทช. สนับสนุนผู้ประกอบการไทยด้วย:

• Food SERP แพลตฟอร์มพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารและเวชสำอาง สร้างนวัตกรรมเชิงพาณิชย์ 47 รายการ การลงทุน 318 ล้านบาท และผลกระทบเศรษฐกิจ 4,853 ล้านบาท
• Industry 4.0 Platform เพิ่มคุณภาพการผลิต ยกระดับอุตสาหกรรมไทยครบวงจร มีโรงงานเข้าร่วม 917 ราย ถ่ายทอดเทคโนโลยี Smart Factory 117 แห่ง ครอบคลุม 9 กลุ่มอุตสาหกรรม

วิสัยทัศน์วาระที่ 2 สวทช. ชู สร้างชาติด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ผู้อำนวยการ สวทช. กล่าวถึงทิศทางวาระที่ 2 ว่า สวทช. จะทำงานโดยยึด โจทย์จริงของประเทศ ร่วมกับนักวิจัยและหน่วยงานภาครัฐ ภายใต้วิสัยทัศน์ “สวทช. เป็นขุมพลังหลักด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน” โดยใช้หลักการ “สร้าง-ปรับ-รักษา-ละทิ้ง” คือ

• สร้าง: ใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเป็นเครื่องมือสร้างชาติ
• ปรับ: เปลี่ยนงานวิจัยให้ตอบโจทย์ปัญหาประเทศ
• รักษา: รักษาบุคลากรและโครงสร้างพื้นฐานวิทยาศาสตร์
• ละทิ้ง: ละทิ้งแนวคิดที่ความสำเร็จวัดจากตีพิมพ์หรือสิทธิบัตร

สวทช. ตั้งเป้าขับเคลื่อนขุมพลัง วทน. ร่วมกับพันธมิตรในหลายด้าน:

• การศึกษา: ร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ ใช้ AI ผ่านแพลตฟอร์ม LEAD Education ลดความเหลื่อมล้ำทางการเรียนรู้
• เกษตรกรรม: ร่วมกับกระทรวงเกษตรฯ พัฒนา เกษตรอัจฉริยะ และโรงเรือนอัจฉริยะ (Plant Factory) รวมถึงวัคซีนสัตว์
• แพทย์และสาธารณสุข: ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข สร้าง Medical AI Data Platform รวมภาพทางการแพทย์กว่า 2.2 ล้านภาพ ครอบคลุม 8 กลุ่มโรคสำคัญ เพื่อพัฒนา AI ช่วยวินิจฉัยโรค
• อุตสาหกรรม: ร่วมกับกระทรวงอุตสาหกรรม นำเทคโนโลยี Industry 4.0 เพิ่มคุณภาพการผลิตและยกระดับผู้ประกอบการไทย

การดำเนินงานทั้งหมดเป็นตัวอย่างของ ระบบนิเวศวิจัยที่ยั่งยืนและใช้งานได้จริง มุ่งสร้างชาติและพัฒนาประเทศร่วมกับทุกภาคส่วนด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี