กรณีศึกษา – นักพัฒนาแอปนำ API ของบริษัทอื่นไปใช้เชิงพาณิชย์โดยไม่ขอ อาจความผิดตามกฏหมาย

ไม่นานมานี้มีแอปพลิเคชันสำหรับติดตามระบบรถไฟฟ้าแบบเรียลไทม์ในชื่อว่า PaiLeaw เปิดให้ใช้งานบนระบบ iOS ดาวน์โหลดได้ผ่าน App Store แต่ก็มีการพบว่าแอปพลิเคชัน PaiLeaw ได้ใช้ข้อมูลและ API จากบริษัทนิลิคอนแบบไม่ถูกต้อง

บริษัท นิลิคอน (ประเทศไทย) จำกัด ซึ่งเป็นผู้พัฒนาซอฟต์แวร์ตามสัญญาจ้างพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์โดยชอบด้วยกฎหมาย ได้ตรวจพบการกระทำที่เข้าข่ายละเมิดสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาโดยนักพัฒนาได้เผยแพร่แอปพลิเคชัน PaiLeaw ผ่าน App Store โดยไม่ได้รับอนุญาต ซึ่งถือว่าเป็นการละเมิดสิทธิในผลงานของบริษัทอย่างชัดเจน

แอป PaiLeaw

แอป PaiLeaw เป็นแอปที่มีจุดเด่นคือการติดตามระบบรถไฟฟ้าแบบเรียลไทม์ และสามารถตั้งสถานีโปรดรวมถึงค้นหาสถานีใกล้เคียงได้ อย่างไรก็ตาม ผู้พัฒนาแอปได้นำข้อมูลและ API ของนิลิคอนไปใช้ในทางที่ผิดกฏหมาย ทำให้บริษัทนิลิคอนได้ดำเนินคดีกับผู้พัฒนาแอป

กรณีนี้ ผิดกฏหมายใดบ้าง

ประการแรก การกระทำดังกล่าวอาจเข้าข่ายความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 มาตรา 5 และมาตรา 7 ซึ่งห้ามมิให้ผู้ใดเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นโดยมิชอบ รวมถึงการดัดแปลง แก้ไข หรือคัดลอกข้อมูลอันเป็นความลับของระบบนั้น หากพิสูจน์ได้ว่ามีการเจาะระบบหรือเข้าถึง API โดยไม่ได้รับอนุญาต ผู้กระทำอาจต้องรับโทษจำคุกไม่เกินสองปี หรือปรับไม่เกิน 40,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ประการที่สอง การนำซอฟต์แวร์หรือ API ที่พัฒนาโดยบริษัทฯ ไปใช้ เผยแพร่ หรือจำหน่ายต่อโดยไม่ได้รับอนุญาต ถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ตาม พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 และที่แก้ไขเพิ่มเติม มาตรา 15 และมาตรา 27 ผู้ละเมิดอาจต้องรับโทษจำคุกไม่เกินสี่ปี หรือปรับไม่เกินแปดแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ อีกทั้งบริษัทในฐานะเจ้าของลิขสิทธิ์มีสิทธิเรียกร้องค่าเสียหายทางแพ่งได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 420 ซึ่งกำหนดว่าผู้ใดจงใจหรือประมาทเลินเล่อก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่น ต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายนั้น

ประการที่สาม หากพบว่ามีการนำข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ใช้งานที่อยู่ในระบบของบริษัทไปใช้อย่างไม่เหมาะสม ย่อมเข้าข่ายการละเมิดพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 โดยเฉพาะมาตรา 27 และ 28 ที่กำหนดให้ผู้ควบคุมข้อมูลส่วนบุคคลต้องได้รับความยินยอมจากเจ้าของข้อมูลก่อนนำไปใช้ การละเมิดในส่วนนี้อาจส่งผลให้ผู้กระทำต้องรับผิดทั้งทางแพ่งและทางอาญา

บริษัท นิลิคอนฯ ได้ส่งหนังสือแจ้งให้ผู้เผยแพร่แอป PaiLeaw ให้หยุดการใช้งาน API และนำแอปดังกล่าวออกจาก App Store ภายในวันที่ 15 ตุลาคม 2568 รวมถึงให้ชี้แจงเป็นลายลักษณ์อักษรภายใน 3 วัน แต่จนถึงวันที่ 20 ตุลาคม 2568 ยังพบว่าผู้เผยแพร่ไม่ปฏิบัติตามและยังคงเปิดให้บริการอยู่

ด้วยเหตุนี้ บริษัทฯ จึงจำเป็นต้องดำเนินการตามกฎหมายเพื่อปกป้องสิทธิในผลงานและชื่อเสียงของบริษัท การกระทำในลักษณะนี้ไม่เพียงสร้างความเสียหายต่อเจ้าของผลงานเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงปัญหาการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาที่พบมากขึ้นในยุคดิจิทัล การเคารพลิขสิทธิ์และสิทธิของผู้อื่นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนควรตระหนัก

จ่ายเงินค่าแอปไปแล้ว ทำยังไงต่อ?

เนื่องจากแอปพลิเคชันถูกถอดออกจาก App Store ไปแล้ว ทำให้ไม่สามารถใช้งานต่อได้ อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ใช้งาน iOS ยังสามารถ Refund หรือขอเงินคืนได้อยู่

1. เข้าไปที่ https://reportaproblem.apple.com/ และกรอก Apple Account
2. เลือก “I would like to… Request a refund”
3. เหตุผลในการขอเงินคืน เลือก “My purchase does not work as expected”
4. ค้นหาและเลือกแอปพลิเคชัน PaiLeaw เพื่อขอเงินคืนพร้อมกรอกเหตุผล
5. จากนั้นรอ Apple ทำเรื่องคืนเงินให้

ที่มา Facebook

วัชรกุล พัฒนาประทีป