หน้ากากอนามัยจากยุค Covid-19 คือระเบิดเวลาต่อสิ่งแวดล้อม

ย้อนกลับไปช่วงการแพร่ระบาดของ Covid-19 ที่ทั่วโลกต่างมีการใช้หน้ากากอนามัยกันในหลายพื้นที่ แต่นักวิจัยบอกว่าด้วยปริมาณการใช้ที่สูงมาก ขยะหน้ากากอนามัยเหล่านั้นกำลังกลายเป็นระเบิดเวลาต่อสิ่งแวดล้อมเสียแล้ว

หน้ากากอนามันผลิตมาจากพลาสติกถูกออกแบบมาเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของไวรัส แต่เนื่องจากวัสดุเป็นพลาสติกทำให้มีปริมาณไมโครพลาสติกกลายเป็นขยะต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงสารเคมีต่าง ๆ ที่เป็นวัสดุสำหรับทำหน้ากากอนามัย ที่สำคัญคือมีสารเคมีที่รบกวนการทำงานของต่อมไร้ท่อภายในร่างกายเราออกมาด้วย

แอนนา โบกัช (Anna Bogush) จากศูนย์เกษตรนิเวศวิทยา น้ำ และการฟื้นฟู มหาวิทยาลัยโคเวนทรี ระบุว่า การศึกษาเรื่องหน้ากากอนามัยในครั้งนี้เน้นเรื่องความจำเป็นอย่างเร่งด่วนในการคิดทบทวนเรื่องวิธีการผลิต การใช้ และการกำจัดหน้ากากอนามัย ในช่วงการแพร่ระบาดของ Covid-19 มีการคำนวนว่าอาจมีหน้ากากอนามัยถูกใช้งานมากถึง 129,000 ล้านชิ้น เนื่องจากไม่มีกระบวนการรีไซเคิล หน้ากากอนามัยส่วนใหญ่จึงถูกกำจัดแบบฝังกลบหรือถูกทิ้งเกลื่อนกลาดตามท้องถนน สวนสาธารณะ ชายหาด แหล่งน้ำ และพื้นที่ชนบท ซึ่งหน้ากากเริ่มมีการย่อยสลายและปล่อยสารพิษต่อสิ่งแวดล้อมแล้ว

โบกัชและอีวาน คูร์ทเชฟ (Ivan Kourtchev) ผู้ร่วมเขียนงานวิจัยได้พยายามหาว่าหน้ากากอนามัยมีการปล่อยปริมาณไมโครพลาสติกออกมาเท่าไหร่ โดยพวกทั้ง 2 ได้ปล่อยหน้ากากอนามัยไว้ในขวดน้ำบริสุทธิ์ 150 มล. เป็นเวลา 24 ชั่วโมง จากนั้นกรองของเหลวผ่านเยื่อเพื่อดูว่ามีอะไรออกมาบ้าง หน้ากากทุกอันที่โบกัชและคูร์ทเชฟตรวจสอบพบไมโครพลาสติกรั่วไหลออกมาทั้งหมด แต่หน้ากาก FFP2 และ FFP3 ซึ่งมีมาตรฐานระดับ Gold Standard ในการป้องกันการแพร่กระจายของไวรัส กลับเป็นชนิดที่มีการรั่วซึมมากที่สุด โดยปล่อยออกมามากกว่าทั่วไป 4-6 เท่า

ขนาดอนุภาคของไมโครพลาสติกมความแตกต่างกันมากตั้งแต่ประมาณ 10 ไมโครเมตร ถึง 2,082 ไมโครเมตร แต่อนุภาคไมโครพลาสติกที่มีขนาดเล็กกว่า 100 ไมโครเมตร เป็นขนาดที่พบได้มากที่สุด

ที่น่ากลัวกว่านั้นคือ ยังพบสารบิสฟีนอลบี ซึ่งเป็นสารเคมีที่รบกวนการทำงานของต่อมไร้ท่อออกมาจากหน้ากากอนามัยด้วย สารชนิดนี้ออกฤทธิ์คล้ายเอสโตรเจนเมื่อถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายมนุษย์และสัตว์ และไปทำให้การทำงานของต่อมไร้ท่อผิดปกติไป นักวิจัยประเมินว่าสารดังกล่าวจะถูกปล่อยสู่สิ่งแวดล้อมประมาณ 128-214 กิโลกรัมจากหน้ากากอนามัยที่ถูกทิ้งในช่วงการแพร่ระบาดของ Covid-19

โบกัชระบุว่าเราไม่ควรมองข้ามผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากหน้ากากอนามัยแบบใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเรารู้ว่าไมโครพลาสติกและสารเคมีที่ปล่อยออกมาจะส่งผลเสียต่อทั้งผู้คนและระบบนิเวศได้

ที่มา The Guardian, ภาพจาก Pexels

วัชรกุล พัฒนาประทีป